Overslaan en naar de inhoud gaan

Schrappen en schaven

De literaire canon in het archief

In deze rubriek belichten we de titels uit de ‘Canon van de Nederlandstalige literatuur’ van de KANTL waarvan we het handschrift of typoscript bewaren in het Letterenhuis. Bovendien geven we een inkijkje in wat er in het Letterenhuis verder te ontdekken valt aan archiefmateriaal van auteurs uit de literaire canon. 

De dynamische literaire canon 

Op 2 juli 2025 stelde de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) de vernieuwde dynamische literaire canon voor. De literaire canon toont welke boeken er in Vlaanderen door de canoncommissie als essentiële werken uit de Nederlandstalige literatuur worden beschouwd. 

De vernieuwde canon is een update van de versie uit 2020: om de vijf jaar wordt de lijst herbekeken. Het is geen in beton gegoten inventaris van zogenaamd verplichte literatuur, geen stenen tafel voor de eeuwigheid. Vandaar dat de KANTL spreekt van een ‘dynamische’ canon. Er is immers ruimte voor discussie over de gekozen titels. 

De keuze weerspiegelt hoe de maatschappelijke houding (of die van de commissie) ten opzichte van bepaalde teksten en auteurs verandert, en tegenover de literatuur in het algemeen. Het is een momentopname. De lijst telt vijftig titels.  

De literaire canon in het Letterenhuis?

De literaire canon kan een leidraad zijn voor lezers, leerkrachten, leesclubs, bibliothecarissen, uitgevers, cultuurministers, televisiemakers en vele anderen. Verschillende titels uit de literaire canon zijn aanwezig in de collectie van het Letterenhuis, in de vorm van teksten in diverse stadia van voltooiing – van de eerste handgeschreven of getikte versies en geredigeerde handschriften tot typoscripten en drukproeven.

In vele gevallen bewaart het Letterenhuis een volledig archief van schrijvers van canonteksten, dat ook manuscripten en typoscripten van andere werken bevat, naast briefwisseling en persoonlijke documenten. Al dat archiefmateriaal geeft inzicht in de periode waarin de auteurs werkzaam waren, in hun creatieve processen en hun literaire of artistieke netwerken. De canonteksten bieden herkenbare richtpunten om de weg te vinden in de enorme collectie van het Letterenhuis. Het Letterenhuisarchief zit immers vol grote en kleine verhalen uit de literatuurgeschiedenis.  

Literaire reeks 'Schrappen en schaven'

Benieuwd naar de originele manuscripten van Een revolverschot van Virginie Loveling, Pallieter van Felix Timmermans, Kaas van Willem Elsschot of De Oostakkerse gedichten van Hugo Claus? Nieuwsgierig welke archiefstukken van onder anderen Karel van de Woestijne, Stijn Streuvels, Louis Paul Boon, Maurice Gilliams en Ivo Michiels je nog meer kunt ontdekken in het Letterenhuis? Je leest het hier. 

Meer lezen?
literairecanon.be

Meer literaire reeksen

10 x 100

Schrijvers van nu over schrijvers van 1920

Tien hedendaagse auteurs schetsen een beeld van 10 schrijvers. Schrijvers die 100 jaar geleden werden geboren.10 x 100 is een reeks longreads over bekende of (onterecht) vergeten schrijvers uit de Letterenhuiscollectie.

Congo herlezen

Afro-Belgische reflecties op Vlaams Congoproza

Nu standbeelden sneuvelen en ons koloniale verleden serieus tegen het licht wordt gehouden, is het interessant om te kijken hoe we ons literaire erfgoed kunnen contextualiseren en actualiseren door de Vlaamse Congoroman te herlezen.

Meld je aan voor de nieuwsbrief