Museum voor de Vlaamsche Letterkunde
1899: aankoop archief-Conscience
De stad Antwerpen koopt de nalatenschap van Hendrik Conscience. Dit archief bestaat onder meer uit alle handschriften van de schrijver, ook dat van de roman De Leeuw van Vlaanderen.
1912: Conscience-tentoonstelling
Bij de honderdste verjaardag van Conscience wordt met het archiefmateriaal een grote tentoonstelling gemaakt in het Hôtel De Beukelaer, een 19de-eeuwse patriciërwoning die in 1910 door de stad Antwerpen van de laatste bewoners is gekocht. Het hoge bezoekersaantal van de expositie voedt het idee om een permanent Consciencemuseum te maken. Uiteindelijk krijgt de Consciencecollectie een onderkomen in het nieuw opgerichte, breder georiënteerde Museum van de Vlaamsche Letterkunde, in hetzelfde Huis De Beukelaer.
1933: Museum van de Vlaamsche Letterkunde
De oprichting van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde is een feit, met een vaste tentoonstelling over Conscience en zijn tijdgenoten. Het nieuwe museum heeft ook de taak om het literaire en bij uitbreiding het culturele, archiefmateriaal van en voor Vlaanderen te verzamelen.
1944: gebouw beschadigd door V-bommen
V-bommen beschadigen het museum in de winter van 1944 en vernielen een groot deel van het gebouw. Omdat een gedeelte van de verzamelingen tijdens de oorlog in veiligheid is gebracht (eerst in kasteel Lavaux-Sainte-Anne bij Namen en daarna in Brussel), blijft de schade aan de collectie beperkt.
Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
1945: Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven
In 1945 krijgt de instelling de benaming Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC). Het gebouw wordt gerestaureerd en uitgebreid. In 1959 wordt een aan Huis De Beukelaer gekoppeld nieuw museumgebouw in de Minderbroedersstraat in gebruik genomen. De permanente tentoonstelling Tweehonderd jaar cultuurleven in Vlaanderen opent in 1963 de deuren en zal in de volgende decennia geregeld worden geactualiseerd.
1955: klapper
Het AMVC groeit uit tot een archief- en documentatiecentrum voor cultuur in Vlaanderen. In 1955 verschijnt de eerste 'klapper': een overzicht van alle trefwoorden waarover het AMVC materiaal bewaart. De gedrukte klapper wordt in 1985 vervangen door een geautomatiseerde versie. Vanaf 1996 is informatie over de collectie te vinden in de databank Agrippa, dewelke in 2024 vervangen werd door het nieuwe collectieplatform.
Letterenhuis
2002-2004: Letterenhuis
Aan het einde van de 20ste eeuw wordt nagedacht over de positie van het AMVC in het sterk veranderde museum- en archiefveld. Overleg, studies en rapporten maken duidelijk dat de zorg voor het literaire erfgoed de kerntaak van de instelling hoort te zijn. Deze beslissing klinkt ook door in de nieuwe naam, Letterenhuis.
De keuze voor de letteren betekent dat het Letterenhuis niet langer documentatiemateriaal over uiteenlopende culturele onderwerpen verzamelt. De verwerking en ontsluiting van het literaire erfgoed is nu de hoofdtaak. Er wordt ook een vaste tentoonstelling over 200 jaar literatuur in Vlaanderen geopend (17 oktober 2004); daarnaast zijn er vele tijdelijke tentoonstellingen over het Vlaamse literaire erfgoed.
2022: Keuzes voor de toekomst
Snelle maatschappelijke veranderingen nopen het Letterenhuis tot een nieuwe keuzes. De nadruk komt nog sterker te liggen op literair archief en erfgoed, dat meer naar buiten zal worden gebracht. De permanente tentoonstelling wordt ontmanteld en de vrijgekomen ruimte op de begane grond wordt vanaf eind 2023 heringericht voor externe ‘bewoners’ die zich met literair archief bezighouden. Publieksactiviteiten en wisselende presentaties blijven plaatsvinden, zowel in eigen huis als op locatie.