Overslaan en naar de inhoud gaan

Een trilogie aan Claus-aanwinsten

Recent verwierf het Letterenhuis drie mooie aanvullingen op het archief van Hugo Claus (1929-2008): twee manuscripten van de roman Omtrent Deedee (1963), een collectie brieven van Julien Weverbergh (1930-2023) aan Claus, en het handschrift ‘In Dien Tijd’, dat verscheen als de bundel Oktober ‘43 (1998).  

Julien Weverbergh, Hugo Claus en Omtrent Deedee  

De collectie brieven bestaat uit vijftien gesigneerde brieven, waarvan één getypt en de overige handgeschreven in paarse inkt. Julien Weverbergh, auteur en uitgever bij uitgeverij Manteau, schreef de brieven in de jaren 1960 aan Hugo Claus. Enkele brieven die Claus op zijn beurt aan Weverbergh richtte waren al aanwezig in het Letterenhuis. Als belangrijkste onderwerpen komen aan bod: De verwondering en Omtrent Deedee, twee romans die Claus in 1962 en 1963 publiceerde. In de brieven heeft Weverbergh het over recensies, lezingen en nabesprekingen die Claus deed over beide romans. Verder geeft hij ook een kritische analyse van de werken. Die verschenen doorgaans in Weverberghs gestencilde literaire tijdschrift Bok (1963-1964). In één van de brieven omschrijft Weverbergh zijn modus operandi en passant: 'De verwondering heb ik uit mekaar gevezen, ik heb nog nooit een boek 'gelezen’’. Weverberghs literaire analyse van Omtrent Deedee verscheen ook als artikel in het verzamelwerk, het Bokboek (1965), dat zijn reputatie als criticus vestigde. Van Omtrent Dedee verwierf het Letterenhuis nu ook twee manuscripten: een vroege en ‘definitieve’ versie.  

In de brieven gaat ook veel aandacht naar acties tegen de stopzetting van het culturele radioprogramma 'Derde programma', op de B.R.T. (nu V.R.T.), waar veel protest tegen was.  Claus was daar samen met o.a. Jan Walravens bij betrokken.

Handgeschreven brief van Julien Weverbergh aan Hugo Claus

De tekst op deze brief is onleesbaar gemaakt. Mits toestemming van de erven kan je de inhoud ervan bekijken in onze leeszaal.

Rik Selleslags, Claus en Oktober ‘43 

De dicht- en fotografiebundel Oktober ’43 is een samenwerking tussen fotograaf Herman Selleslags en Hugo Claus. Per toeval ontdekte Selleslags op zolder een oude doos met foto’s die tijdens de oorlog door zijn vader, Rik Selleslags, waren gemaakt. Hij maakte een selectie van het beeldmateriaal, Claus schreef er gedichten bij. De archiefstukken tonen de zorgvuldigheid waarmee Claus aan de slag ging.  

Het handschrift, daterend uit 1996, bevat twee versies van telkens achtentwintig gedichten. De uiteindelijke uitgave van Oktober ’43 (1998) bevat zevenentwintig foto’s en één foto op het omslag waardoor er één gedicht op overschot was. Dit gedicht (nr. X) bleef ongepubliceerd. Van elk van de achtentwintig gedichten zijn twee meestal zeer afwijkende versies bewaard gebleven. De eerste reeks is een voor Claus typisch ‘eerste opzet’ met veel correcties en doorhalingen. De tweede reeks werd mooi uitgeschreven en kreeg de vermelding ‘eerste versie’. Uiteindelijk schrapte Claus nog behoorlijk wat, wat vergelijkende analyses van de versies des te interessanter maakt.

Pagina uit het manuscript In dien tijd met verbeteringenPagina uit het manuscript In dien tijd

Raadplegen  

De archieven van Hugo Claus en Julien Weverbergh kunnen, mits toestemming van de erven, worden geraadpleegd in de leeszaal van het Letterenhuis. Deze is na afspraak te bezoeken op dinsdag, woensdag en donderdag van 9u30 tot 16u30. Een afspraak kan gemaakt worden via mail naar letterenhuis_leeszaal@antwerpen.be of op het nummer +32 3 222 93 20.  

Meer informatie vind je bij Leeszaal open op afspraak.

Meld je aan voor de nieuwsbrief