Wie is Virginie Loveling?
Virginie Loveling (1836-1923) groeide samen met haar zussen Rosalie en Pauline op in het Oost-Vlaamse dorp Nevele in een gezin waar cultuur een grote rol speelde. De gezusters werden thuis onderwezen in literatuur en geschiedenis en leerden verschillende talen.
Letterenhuis Antwerpen
Rosalie en Virginie Loveling, ca. 1850
Na de dood van hun vader in 1846 verhuisde het gezin naar Gent. Daar kwam Virginie in contact met intellectuelen met een uitgesproken liberale en antiklerikale opvatting. Samen met haar zus Rosalie maakte ze in 1870 naam in de literaire wereld met hun gezamenlijk uitgegeven Gedichten. Later publiceerde ze samen ook nog Novellen (1874) en Nieuwe novellen (1876).
Na de vroege dood van Rosalie in 1875 bleef Virginie volop schrijven en ontwikkelde ze zich vooral als romancière. Aanvankelijk waren haar romans vrij realistisch. In haar latere werk schoof ze op naar het naturalisme. Ze droeg met haar romans bij aan discussies over onder meer opvoeding, erfelijkheid, godsdienst en vrouwelijke emancipatie. Zo handelt de roman Sophie (1884) over de schoolstrijd op het Vlaamse platteland, De twistappel (1904) over problemen rond godsdienst en huwelijk.
Met Een dure eed uit 1892 won Virginie Loveling de Vijfjaarlijkse Prijs voor Nederlandse letterkunde. Samen met haar neef Cyriel Buysse (1859-1932, de zoon van haar zus Pauline) schreef ze in 1912 de humoristische roman Levensleer, over de verfranste Gentse bourgeoisie.
Loveling was al bij leven een zeer geëerde schrijfster. In 1912 vond een grote huldiging plaats in Gent, en in Nederland werd ze benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Tijdens de Eerste Wereldoorlog hield ze een dagboek bij over het dagelijkse leven en de gruwelen tijdens de oorlog. Het dagboek verscheen pas in 1999 onder de titel In oorlogsnood. Loveling stierf in 1923 in Gent, waar ze al sinds 1880 weer woonde.
Virginie Loveling in het Letterenhuis
Het grootste deel van het archief van Virginie Loveling bevindt zich in de Universiteitsbibliotheek van Gent: briefwisseling, manuscripten van romans en novellen, artikels en foto’s. Ook haar dagboek uit de oorlogsjaren, dat in 2005 de status van Vlaams topstuk kreeg, wordt in Gent bewaard.
De collectie van het Letterenhuis vormt hierop een mooie aanvulling met briefwisseling, dagboekfragmenten en enkele manuscripten van poëzie en proza, waaronder enkele toonaangevende werken. Zo zijn er manuscriptfragmenten en een verbeterde drukproef van de reisverhalen Stoombootindrukken uit 1899. Loveling schreef dit werk na een maandenlange reis door Australië.
Bijzonder is vooral het volledige manuscript van Een revolverschot (1911). Dit kwam in 2010 in het Letterenhuis terecht via het archief van politicus en VRT-taalraadsman Marc Galle (1930-2007). Galle verzamelde handschriften van verschillende auteurs, onder wie Frederik van Eeden, Herman Teirlinck en Gerard Walschap. Zijn archief bevatte ook een dossier over Cyriel Buysse en zijn tante Virginie, over wie Galle zelf ook schreef. Het manuscript van Een revolverschot (maar liefst 264 bladen) laat heel mooi het werkproces van Loveling zien met aanpassingen, doorhalingen en toevoegingen.
Pagina uit het handschrift van 'Een revolverschot'
Een revolverschot is een van de beste romans van Loveling. Het verhaal gaat over de liefde van twee zussen voor een man en eindigt fataal met moord en waanzin.
Archieven van vrouwen in het Letterenhuis
Als literair archief bewaart het Letterenhuis archieven van grote en kleine namen uit de literatuurgeschiedenis: van gecanoniseerde auteurs tot auteurs die vandaag nauwelijks nog bekend zijn, maar die vaak wel bijzonder of vernieuwend literair werk hebben geschreven. Veel van de archieven van vrouwen in het Letterenhuis zijn indrukwekkend. Ze bevatten unieke stukken die het ontstaansproces van literaire werken in beeld brengen. Ze vertellen ook persoonlijke verhalen en geven bijvoorbeeld via briefwisseling zicht op de literaire netwerken van deze auteurs of op hun literaire of sociale engagementen.
Schrijvende tijdgenoten van Loveling waren bijvoorbeeld Johanna Courtmans-Berchmans (1811-1890) en Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948), van wie het Letterenhuis ook uitgebreide archieven heeft verzameld. Ook voor de twintigste eeuw is er interessant archiefmateriaal: de archieven van schrijfsters Alice Nahon (1896-1933) en Mireille Cottenjé (1933-2006) bijvoorbeeld, en van filmpionier Maria Rosseels (1916-2005).
Intussen blijft de collectie aangroeien. Het Letterenhuis zet immers actief in op de verwerving van archieven van vrouwelijke auteurs. Recent verwierf het Letterenhuis zo archief van de schrijfsters Kristien Hemmerechts, Elisabeth Marain, Diane Broeckhoven en Julia Tulkens. Deze archieven bevatten tal van bijzondere archiefstukken, die wachten om ontdekt te worden.
Ontdek het archief van deze schrijfsters op ons collectieplatform >