Het archief bevat schriften met dansnotities, persoonlijke en professionele brieven, programmaboekjes, brochures en een grote audiovisuele collectie. Dit omvangrijke materiaal werpt licht op het rijke artistieke leven van dit grote dansicoon.
Nele Hendrickx, directeur Letterenhuis: “Het Letterenhuis is verguld met de verwerving van het archief Jeanne Brabants. In een culturele archiefinstelling met de hoofdfocus op literair erfgoed en aanverwante kunsten, is er ook plek voor iconische figuren zoals Jeanne Brabants. Haar nalatenschap sluit aan bij verschillende andere archieven in het Letterenhuis en heeft een onmiskenbare rol voor het Vlaamse kunstenlandschap.”
Jeanne Brabants (1920-2014) staat bekend als de ‘vrouw die België professioneel leerde dansen’. Haar eerste balletlessen kreeg ze aan de balletschool van Lea Daan. In 1941 richtte ze de ‘Brabants Balletschool’ op en creëerde ze met haar zussen ook het ‘Dansensemble Gezusters Brabants’. Deze balletschool werd onder haar impuls in 1951-1952 opgenomen in de Koninklijke Vlaamse Opera. In 1964 groeide dit uit tot het Stedelijk Instituut voor Ballet (dat nu bekend staat als de Koninklijke Balletschool Antwerpen). De school bracht zeer bekwame dansers voort, maar die vertrokken daarna vaak naar het buitenland. Brabants ijverde daarom voor een autonoom dansgezelschap in Vlaanderen. En met succes: in 1969 werd het Ballet van Vlaanderen opgericht, met Jeanne Brabants als directrice. Het Ballet kwam uiteindelijk ook los te staan van de Vlaamse Opera. Brabants bleef zich onvermoeibaar inzetten voor dans in Vlaanderen. In 1984 richtte ze ‘Jeugd en Dans’ op, in 1986 de ’Beroepsvereniging voor Dans kunstenaars’ en in 1988 het ensemble ‘Danza Antiqua’. Brabants heeft meer dan 200 choreografieën op haar naam staan en won meerdere internationale prijzen.
Publieke plannen met het archief
Het archief van Jeanne Brabants sluit mooi aan bij andere archieven die het Letterenhuis bewaart over dans- en podiumkunsten. Haar archief vervoegt in de collectie immers de (deel)archieven van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen, de Musicalafdeling van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen, danspionier Lea Daan en danscriticus Piet Deses. Door de vele verbanden tussen deze archieven wordt een artistiek netwerk zichtbaar. Daarnaast bevat het huidig verworven archief aanvullend materiaal van Bert Van Kerkhoven, echtgenoot van Brabants en voormalig directeur van de BRT en KNS. De archieven van Brabants en Van Kerkhoven zijn nauw verweven met elkaar en tonen de verschillende functies en rollen van het echtpaar in het kunstenlandschap.
Het archief biedt inzicht in Brabants’ opgang in de danswereld, van haar eerste passen als danseres tot grande dame van de dans. Het bevat bijzondere stukken. Zo is er een unieke opname uit de jaren dertig van repetities en opvoeringen bij Lea Daan. De kostuumontwerpen, schriftjes met aantekeningen van lessen, beeld- en geluidsfragmenten van o.a. haar choreografieën zijn een bron van inspiratie voor wetenschappelijk onderzoek en voor nieuwe artistieke plannen. Het Letterenhuis werkt alvast samen met prof. dr. Timmy De Laet van de Universiteit Antwerpen en Opera Ballet Vlaanderen plannen uit voor onderzoeksprojecten, een podcast, een publieksboek en een ontmoetingsdag met lezingen, opvoeringen en studentenpresentaties op basis van het archief.
Het archief raadplegen
Het archief van Jeanne Brabants kan, mits toestemming van de erven, worden geraadpleegd in de leeszaal van het Letterenhuis.
Meer informatie vind je bij Leeszaal open op afspraak.
Nabilla Ait Daoud, schepen voor cultuur: “Jeanne Brabants werd naar eigen zeggen al dansend geboren, en zou al dansend de wereld veroveren. Zonder haar was er geen Ballet van Vlaanderen geweest. Het Letterenhuis zet de deuren open voor het nalatenschap van deze grande dame uit het Antwerpse ballet, en dat is meer dan terecht! Met deze unieke aanwinst bewijst het Letterenhuis dat het niet alleen zorg draagt voor het literaire erfgoed in Vlaanderen, maar ook over het muurtje durft te kijken: de Vlaamse Letteren zijn natuurlijk geen eilandje, maar innig verweven met andere disciplines en sprekende figuren in het kunstenveld.”
