Zorgen voor de collectie
Ook al zaten alle Letterenhuismedewerkers thuis te werken, de materiele zorg voor de collectie bleef onze topprioriteit. In het Letterenhuis deden twee erfgoedbewakers iedere dag nauwkeurig een check-up-ronde. Temperatuur en luchtvochtigheid werden via een digitaal systeem vanop afstand opgevolgd en wekelijks ging een papierrestaurator langs voor een fysieke controle in onze archiefdepots.
Achter onze pc-schermen maakten we intussen nieuwe plannen omtrent behoud en beheer: de magazijnier kon bij het hervatten van zijn job meteen het nieuwe magazijnonderhoudsplan testen. Ook evalueerden we het bruikleenverkeer en brachten we in kaart welke bijkomende expertise we nodig hebben om de arhivalia nog beter te bewaren.
De voorbije maanden waren archiefoverdrachten niet mogelijk. Archieven ophalen kon niet, en ook ter plekke advies geven niet. Prospectie naar archieven, contact houden met archiefvormers en digitaal advies geven kon uiteraard wel. Daarnaast brachten we in kaart hoe en wat we graag willen verzamelen aan literaire productie online, facebook- of instagramberichten bijvoorbeeld. En in de loop van juni gaan we geleidelijk aan ook het overdragen van archieven weer opstarten.
Inventarissen in de databank
Oude inventarissen die wel op papier of als Excelbestand bestonden, zijn nu in de databank ingegeven, geregistreerd en ook opzoekbaar. Het archief van de stichting Ons Erfdeel, de schrijfster Aleidis Dierick en het Nationaal Centrum voor jeugdliteratuur bijvoorbeeld.
Het van thuis uit invoeren van oude inventarissen in het archiefsysteem Agrippa is niet altijd even makkelijk. Vaak wil je de collectiestukken er graag even bijnemen. In de oude inventaris van het archief van de Vereniging Algemeen Nederlands treffen we bijvoorbeeld (virtueel) stukken over teletaallessen aan. Die hebben niets te maken met het online lesgebeuren dat in Vlaanderen en de wereld nu zijn ingang moest vinden. Wel alles met de bevolking die via de nationale televisie 'beschaafd' Nederlands moest leren spreken. Uiteraard zijn we dan benieuwd welke stukken in dat dossier zitten.
Sinds deze week zijn we deeltijds weer in het Letterenhuis aan het werk, en worden in eerste instantie een heleboel zaken gecontroleerd en aangevuld.
Affichecollectie zichtbaar
Andere collega's werkten tijdens de quarantaine met onze bijzonder rijke affichecollectie.
Vorige week openden we een expo met fietsaffiches uit de belle époque, en tijdens de lockdown zijn we op zoek gegaan naar de weetjes en verhalen achter elke poster. Ze zijn nu te vinden in een tour in de Antwerp Museum App waarmee je de expo kunt bezoeken.
Affiches zijn niet alleen interessant omwille van het verhaal dat ze vertellen, maar zijn vaak ook erg mooi - bovendien zijn er in het Letterenhuis inmiddels zo'n 50.000 affiches gedigitaliseerd. Om bijvoorbeeld te weten of we die beelden ook downloadbaar en in hoge resolutie kunnen delen via de beeldbank, klaren we momenteel de rechten van deze collectie. Dat betekent dat we op zoek gaan naar gegevens over de makers ervan, en vooral hun overlijdensdatum. Want zeventig jaar na hun dood behoren de door hen vormgegeven affiches tot het publieke domein. Een klus, maar wel een belangrijke. Ook onze archiefvrijwilligers - die nog de hele zomer blijven telewerken - werken eraan mee.
Wie is wie
Victor Driessens, 1882 - foto: Georges Raynaud
Onze collectie telt ruim 2000 archieven (via de databank kun je door deze archieven heen 'bladeren') - en wij willen goed weten van wie die zijn. We brengen dat gedetailleerd in beeld, om zo bijvoorbeeld beter de hiaten in de collectie (periodes of stromingen) te kennen, onderzoekthema's in kaart te brengen en prioriteiten te kunnen stellen over de archieven die we als eerste gaan inventariseren. Het collectieplan is zo dus steeds in evolutie.
In deze thuiswerktijden maakt een van onze archivarissen nu ook korte biografische schetsen, want slechts een vierde van de archiefvormers in onze databank had er een. Ondertussen kun je nu al meer lezen over bijvoorbeeld Eugène Baie, Victor Driessens of Jef Crick. Opvallend: jeugdschrijvers zijn goed vertegenwoordigd in onze collectie, maar het valt vaak niet mee om - bijvoorbeeld via naslagwerken en andere openbare bronnen - hun werk en leven weer te geven. Gelukkig kunnen we binnenkort weer met de eigen collectie aan de slag om dat te verhelpen.
Audiovisuele collectie
En dan zijn er nog de vele filmpjes en geluidsfragmenten uit het archief waar we van thuis uit aan kunnen werken. Vaak wisten we niet wat er op oude banden stond, maar MEEMOO digitaliseerde ons audiovisuele materiaal. Het is nu zaak om beter te identificeren wat we kunnen zien of horen, en ook of beeld en geluid van goede kwaliteit zijn. Het is alvast een fantastisch archief. Kijk en luister hier bijvoorbeeld.
10 x 100
Een gesloten Letterenhuis betekende ook dat alle activiteiten - lezingen, gesprekken, rondleidingen - niet konden doorgaan. Daarom gingen we op zoek naar een andere manier om verhalen uit en over onze uitgebreide archiefcollectie te vertellen. We vroegen tien auteurs van nu om elk een longread te schrijven over een schrijver die honderd jaar geleden, in 1920, werd geboren. Elke donderdag verschijnt er een nieuwe tekst op onze website. Schrijven mee aan de reeks 10 x 100: Geert van Istendael, Anneleen van Offel, Annelies Verbeke, Charlotte van den Broeck, Christophe Vekeman, Elvis Peeters, Gaea Schoeters, Rashif el Kaoui, Monika van Paemel en Yousra Benfquih.
Een nieuwe 'Zuurvrij'
Het bijzondere nummer van ons huisblad Zuurvrij voor de expo Velodroom was klaar toen de lockdown begon. Voor het reguliere juni-nummer waren er afspraken met auteurs over de artikelen die zij zouden schrijven. Zo kunnen we ervoor zorgen dat ook de nieuwe Zuurvrij weer barst van de boeiende verhalen. Ontdekkingen uit de collectie van het Letterenhuis, nieuwe inzichten en aanwinsten, met speciale aandacht voor zestig jaar Congolese onafhankelijkheid en zestig jaar sinds het overlijden van Willem Elsschot, zullen je binnenkort nieuw leesplezier verschaffen.