Overslaan en naar de inhoud gaan

Biografie & bloemlezing Maurice Gilliams

Op 7 september 2022 werd Weerspiegeld in een waterglas gepresenteerd, de langverwachte biografie van Maurice Gilliams (1900-1982) geschreven door Annette Portegies. Tegelijkertijd is ook een bloemlezing verschenen uit het werk van Gilliams, samengesteld door Leen Huet.

Het Gilliamsarchief in het Letterenhuis

Het Letterenhuis bewaart meer dan 7 meter archief van de auteur Maurice Gilliams (1900-1982).

Het archief werd in 1989 aan het Letterenhuis overdragen via Gilliams’ weduwe Maria-Elisabeth de Raymaekers (en wordt  beheerd door de Stichting Vita Brevis, die zich inzet voor de studie en de bevordering van het werk van Maurice Gilliams). Het bevat handschriften, brieven, persoonlijke documenten en schilderijen die Gilliams bewust had uitgekozen om zijn literaire nalatenschap vorm te geven.

Later volgden een aantal aanvullingen, waaronder het verloren gewaande handschrift van de roman Elias of het gevecht met de nachtegalen (1936). Daarvan doken in 2013 twee vroege handschriften van het ‘Tweede cahier’ en de volledige drukkerskopij op. Dit leverde een schat aan informatie op over hoe Gilliams te werk ging in de constructie van zijn bekendste roman.
Ook via de collectie Baestaens die in 2020 werd verworven, kwamen nog enkele handschriften en briefwisseling met de schrijver Fernand V. Toussaint van Boelaere in de collectie van het Letterenhuis terecht.

Biografie en bloemlezing

Het literaire werk van Maurice Gilliams blijft ook vandaag de dag nog auteurs intrigeren en inspireren, onder hen Stefan Hertmans en Marieke Lucas Rijneveld.

Veertig jaar na het overlijden van Gilliams verschijnen er nu een lijvige biografie en een bloemlezing uit zijn werk. In oktober is er ook een podcast over Gilliams (VRT Klara).

Dankzij een mooie, representatieve bloemlezing samengesteld door schrijfster Leen Huet kunnen lezers de tijdloze kwaliteit van zijn werk (weer) ontdekken.

Uitgever en neerlandica Annette Portegies deed voor haar biografie uitvoerig onderzoek op het archief dat in het Letterenhuis wordt bewaard, en volgde ook andere sporen van het verhaal achter een van de meest intrigerende auteurs van zijn tijd.

Biografie Weerspiegeld in een waterglas. Maurice Gilliams 1900-1982

Niet lang nadat Maurice Gilliams doorbrak met zijn roman Elias of het gevecht met de nachtegalen werd hij in een ziekenhuis opgenomen met een zware depressie. Het was niet de eerste keer dat hij naar de dood verlangde, en het zou ook niet de laatste keer zijn. Schrijvend onderzocht hij de oorzaken van zijn lijden, even nuchter en analytisch als van schaamte en woede vervuld – ‘het dénkend verdriet’ noemde hij de kern van zijn oeuvre.
In haar biografie volgt Annette Portegies hem tijdens de wandelingen die hij door Antwerpen maakte – eerst aan de hand van zijn moeder, die de kerken in de oude binnenstad met hem bezocht, toen naast zijn vader, die in cafés en herbergen op zoek was naar cliënteel voor zijn drukkerij. Ze reist met hem via Turnhout, waar hij op een katholieke kostschool verbleef, naar Amsterdam, waar hij tijdens de Grote Oorlog als vluchteling werd opgenomen. Portegies laat zien dat Gilliams vormgaf aan zijn eerste indrukken, die hem voor het leven zouden tekenen, zoals hij vormgaf aan zijn woorden: zorgvuldig en met overgave bouwend aan een mythe, een schuilplaats, een uitvlucht.

Cover biografie Maurice Gilliams - Weerspiegeld in een waterglas

Bloemlezing Eenbinnenplaats met gras

Het oeuvre van Maurice Gilliams (1900-1982) beslaat twaalfhonderd pagina’s verhalend proza, poëzie en essays. Hoe relatief beperkt ook van omvang, de kwaliteit en intensiteit van zijn sterk autobiografische werk is groot. Gilliams brak in Nederland en Vlaanderen door met de roman Elias of de nachtegalen. Met zijn poëzie, waarin het besef van vergankelijkheid voortdurend aanwezig is, inspireerde hij vele auteurs, onder wie Stefan Hertmans en Marieke Lucas Rijneveld. Gilliams, een stilist pur sang, ontving voor zijn werk de Driejaarlijkse Staatsprijs en de Prijs der Nederlandse Letteren. 

Nu, veertig jaar na zijn overlijden, stelde schrijfster Leen Huet een mooie, representatieve bloemlezing uit Gilliams' werk samen. Deze verzameling toont eens te meer het meesterschap van de auteur en de tijdloze kwaliteit van zijn werk. Gilliams streefde door introspectie naar zelfkennis en moest daarvoor diep in de spiegel kijken. 

Cover bloemlezingen Maurice Gilliams - Een binnenplaats met gras

VRT Klara-podcast

In oktober kun je ook de podcast ‘Maurice Gilliams. Het raadselachtige leven van een schrijver uit Antwerpen’ beluisteren. 

Met biografe Annette Portegies, schrijvers, kenners en vrienden van Gilliams.
En met zijn stem. Gemaakt door Gudrun De Geyter.

Op VRT MAX vanaf 3 oktober.
Op KLARA tussen 31 oktober en 3 november om 17 uur.

VRT/Klara i.s.m. Stichting Vita Brevis en Letterenhuis

Meld je aan voor de nieuwsbrief